اختلال adhd از اختلالات عصبی رشدی می باشد که عملکردهای گوناگون مغز مانند یادگیری، ارتباط، عواطف و حرکات و … را دچار اختلال می کند.
بسیاری از افراد با این مشکلات درگیر هستند. اما افراد زیادی هنوز متوجه این اختلال در خود نشده اند. بیش فعالی یا ADHD یا اختلال نقص توجه، از عوارضی است که در سنین پایین نشان داده می شود. افراد مبتلا به این عارضه ممکن است دچار اختلالات دیگری مثل تحرک زیاد از حد و ناتوانی در تمرکز باشند.
تعریف بیش فعالی
اختلال adhd یا بیش فعالی، نوعی اختلال رفتاری – رشدی می باشد که سبب بروز واکنش های تکانشی، اختلال در یادگیری و فعالیت های فیزیکی زیاد و دیگر حرکات غیرعادی می شود. این مشکل بیشتر در کودکان شناسایی می شود. اما بسیاری از بزرگسالان دچار این مشکل هستند.
افرادی که درگیر این مشکل هستند، نمی تواند تمرکز طولانی مدت بر روی یک موضوع یکسان داشته باشند. این افراد گاهی دچار اختلال دو قطبی و افسردگی می شوند. اگر به این مشکل رسیدگی نشود، مشکلات متعددی برای این افراد در آینده بوجود می آید. بهترین گفتاردرمانی کرمان با بهره مندی از بهترین متخصصان در درمان بسیاری از اختلالات کودکان، موفق عمل می کند.
نشانه های بیش فعالی چیست؟
اختلال adhd با نشانه های مختلفی در افراد گوناگون بروز می کند. اما اغلب افراد مبتلا به بیش فعالی دارای این نشانه ها هستند:
- این افراد قادر به تمرکز طولانی مدت بر روی مسئله ای خاص نیستند.
- بیش فعال ها سریعاً قید انجام مسئولیت خود را می زنند و خود را مشغول کار دیگری می کنند.
- بیش فعال ها به آسانی دچار حواس پرتی می شوند. هر مشکل کوچکی سبب بر هم خوردن تمرکز آنها می شود.
- آرام و بی تحرک بودن برای این افراد بسیار سخت و دشوار می باشد.
- این افراد منتظر تمام شدن صحبت دیگران نمی شوند و مدام میان صحبت دیگران، صحبت می کنند.
انواع اختلال adhd یا بیش فعالی
این اختلال به چندین دسته طبقه بندی می شود:
کم توجهی: افراد دچار بیش فعالی از نوع کم توجهی با مشکلاتی مانند عدم تمرکز کردن، عدم به پایان رسیدن مسئولیت های خود و تبعیت نکردن از دستورهای داده شده روبرو می شوند. نشانه های این نوع بیش فعالی، کمتر بروز می کند.
تکانشی: این دسته از بیش فعالان در توجه کردن دچار مشکل هستند. اما مشکل بیشتر این دسته از افراد این است که درگیر تکانشگری هستند. در واقع این افراد بی قرار هستند و دارای انرژی زیادی هستند. این افراد زیاد نمی توانند صحبت کنند و تحمل تمام شدن صحبت های دیگران را ندارند.
ترکیبی: این افراد هم دارای نشانه های تکانشی و هم دارای نشانه های کم توجهی هستند. در واقع این افراد به گونه ای هستند که نمی توان گفت که از مبتلایان تکانشی هستند و یا از مبتلایان کم توجهی هستند.
عوارض اختلال adhd چیست؟
بیش فعالی ممکن است تبعات زیادی را برای افراد در هر سن و سالی ایجاد کند. برخی از عوارض بیش فعالی برای افراد در سنین مختلف، شامل موارد زیر می باشد:
- عملکرد نامطلوب در درس و کار
- تمایل به مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر
- روابط متشنج
- عدم توانایی با برقراری ارتباط با دیگران
- وقوع حوادث و اتفاقات ناگوار متعدد برای فرد
- اختلالات در سلامت ذهنی افراد
- اختلالات خلق و خویی
- اضطراب و استرس شدید
- اختلال در یادگیری
احتمال ابتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی در مردان و زنان
برخی از افراد این سؤال را می پرسند که آیا اختلال adhd در مردان و زنان فرق دارد یا اینکه به یک شکل بروز می کند. این مشکل در خانم ها بیشتر از آقایان بروز می کند. ولی میزان تشخیص این مشکل در آقایان بیشتر از خانم ها است. علت بروز بیشتر این مشکل در خانم ها، هنوز به صورت دقیق مشخص نمی باشد.
در زمان تشخیص این اختلال در بانوان، ممکن است اختلال کم توجهی – پیش فعالی شان شناسایی نشده باشد یا اینکه برای ارزیابی این اختلال به متخصصان مراجعه نکرده باشند. گاهی نیز این اختلال به اشتباه با دیگر بیماری ها تشخیص داده می شوند.
روش های تشخیص بیش فعالی
یک روش مشخص و واحد برای تشخیص اختلال adhd در افراد وجود ندارد. روش اصلی برای تشخیص این مشکل این است که فرزند شما یا شخص موردنظر به مدت 6 ماه تحت نظر مستمر پزشک باشد. پزشک با بررسی هایی مانند معاینه بدنی، گردآوری داده هایی درباره سابقه پزشکی و خانوادگی افراد، تست های روانشناختی برای ارزیابی نشانه ها و بررسی سایر نشانه های مشکوک به بیش فعالی و … سعی می کند که مشکل بیش فعالی را در فرد تشخیص دهد تا اقدامات درمانی موردنظر برای وی انجام شود.
دلایل بیش فعالی چیست؟
اختلال adhd به دلایل مختلفی در افراد بروز می کند. برخی از افراد به دلایلی مانند ژنتیک، اختلالات رشد، صدمات مغزی، فاکتورهای عصبی، عوامل روانی و اجتماعی و … به این مشکل دچار می شوند. بسیاری از افرادی که یک یا چندین مورد از این فاکتورها را داشته باشند به بیش فعالی دچار می شوند. با روش های درمانی که اخیراً برای درمان بیش فعالی ابداع شده اند، احتمال درمان موفقیت آمیز این افراد بسیار زیاد است. با روش های درمانی مناسب می توان شدت عوارض ناشی از بیش فعالی را به کمترین میزان ممکن رساند.
درمان اختلال adhd
خانواده ها باید تحت آموزش هایی قرار بگیرند تا با نحوه رفتار و برخورد با افراد بیش فعال، آشنایی داشته باشند. بسیاری از والدین از دادن دارو به فرزندان خود خودداری می کنند. زیرا نگران بروز عوارض در آنها هستند.
درمان های دارویی با توجه به محرک عصبی و غیرمحرک انجام می شود. داروهای محرک شامل داروهای متیل فنیدیت، دگزامفتامین، آتوموکستین و … می باشد. گاهی به فرد، داروهای ضد افسردگی و آگونیستهای گیرنده آفا آدرنرژیک تجویز می شود.
درمان های غیردارویی شامل کاردرمانی، گفتار درمانی، درمان شناختی رفتاری، خانواده درمانی، آموزش مهارت های اجتماعی و …. می باشد. برخی از اقدامات درمانی غیردارویی برای درمان اختلال adhd توسط بازی کردن با کودک انجام می شود. در واقع در این بازی ها تلاش می شود که مهارت هایی مثل رعایت حق تقدم، گوش دادن به صحبت دیگران، پایبندی به قوانین بازی و … به کودکان آموزش داده شود.