لکنت زبان یکی از رایج ترین اختلالات گفتاری است که می تواند بر ارتباطات اجتماعی، تحصیلی و حرفه ای فرد تاثیر بگذارد. این اختلال معمولا با تکرار، کشیدن یا گیرکردن در صداها، هجاها یا کلمات همراه است. با وجود پژوهش های علمی گسترده درباره علل و درمان لکنت، هنوز باورهای غلط و غیرعلمی در بین مردم رواج دارد که می توانند مانع درمان موثر یا درک صحیح این اختلال شوند. در این مطلب قصد داریم به پنج باور نادرست رایج درباره لکنت زبان بپردازیم و حقیقت علمی پشت هر یک را بررسی کنیم تا آگاهی عمومی نسبت به این موضوع افزایش یابد.
لکنت زبان فقط مشکل روانی است!
یکی از رایج ترین باورهای غلط درباره لکنت زبان این است که آن را صرفا یک مشکل روانی می دانند. بسیاری از افراد تصور می کنند که فرد دچار لکنت، فقط به دلیل اضطراب، ترس یا کمبود اعتماد به نفس دچار این اختلال شده است. در حالی که تحقیقات علمی نشان می دهند لکنت زبان یک اختلال پیچیده با عوامل متعددی از جمله:عوامل عصبی، ژنتیکی، رشدی و روان شناختی است.
در واقع، مطالعات تصویربرداری مغزی نشان داده اند که در مغز افراد دچار لکنت، تفاوت هایی در نواحی مرتبط با گفتار و هماهنگی عضلات گفتاری وجود دارد. همچنین، لکنت اغلب در خانواده هایی با سابقه این اختلال مشاهده می شود که نشان دهنده نقش ژنتیک در بروز آن است. البته عوامل روان شناختی مانند اضطراب امکان دارد لکنت را تشدید کنند. اما به تنهایی علت اصلی آن نیستند.
نسبت دادن لکنت فقط به مسائل روانی، نگاه نادرستی است. همچنین می تواند موجب سرزنش، شرم و کاهش انگیزه فرد برای درمان شود. درک علمی و واقع بینانه از ماهیت لکنت زبان، نخستین گام برای برخورد صحیح، همدلانه و درمان موثر آن است.
آیا لکنت زبان به مرور زمان خود به خود از بین می رود؟
باور اشتباهی که در ذهن بسیاری از والدین و حتی برخی بزرگسالان وجود دارد این است که لکنت زبان به مرور زمان و بدون هیچ گونه مداخله ای خود به خود برطرف می شود. گرچه در برخی موارد، مخصوصا در کودکان خردسال، لکنت امکان دارد موقتی و ناشی از رشد طبیعی زبان باشد و با گذر زمان کاهش یابد. اما در بسیاری از موارد این اختلال به درمان تخصصی نیاز دارد و در صورت بی توجهی ممکن است مزمن شود.
تحقیقات نشان می دهد کودکانی که بیش از ۶ ماه دچار لکنت هستند یا سابقه خانوادگی لکنت دارند، احتمال بیشتری دارند که این مشکل را تا بزرگسالی نیز با خود همراه داشته باشند. عدم مراجعه به گفتاردرمان در کرمان در زمان مناسب، می تواند باعث تقویت الگوهای غلط گفتاری، کاهش اعتماد به نفس، اضطراب در صحبت کردن و حتی انزوای اجتماعی شود.
انتظار برای بهبود خود به خودی، نوعی اتلاف زمان طلایی برای مداخله موثر در دوره حساس رشد گفتار کودک است. بنابراین تشخیص زود هنگام و شروع درمان تخصصی توسط گفتاردرمان گر، بهترین راهکار برای کاهش یا درمان لکنت است. پیشگیری بهتر از درمان است.
فقط کودکان دچار لکنت می شوند؟
یکی از باورهای نادرست درباره لکنت زبان این است که تنها کودکان به آن مبتلا می شوند. اگر کسی از دوران کودکی به بزرگسالی رسیده باشد، دیگر در معرض این مشکل نیست. در حالی که این تصور کاملا اشتباه است. لکنت می تواند در هر سنی دیده شود، گرچه آغاز آن بیشتر در دوران کودکی است. بسیاری از افراد، اگر در کودکی درمان مناسبی دریافت نکنند، لکنت را تا بزرگسالی همراه خود دارند و گاه شدت آن نیز افزایش می یابد.
علاوه بر این، در برخی موارد خاص، امکان دارد لکنت زبان در بزرگسالی به دلایل ناگهانی مانند ضربه های مغزی، سکته، بیماری های عصبی یا فشار روانی شدید ظاهر شود. این نوع لکنت را لکنت اکتسابی یا لکنت نورولوژیک می نامند و با لکنت رشدی در کودکی تفاوت دارد.
نادیده گرفتن لکنت در بزرگسالان یا محدود کردن آن به سنین پایین، می تواند موجب بی توجهی به نیازهای درمانی افراد بزر‌گسال دچار این اختلال شود. گفتاردرمانی در هر سنی موثر است و هیچ گاه برای شروع درمان دیر نیست. درک این حقیقت می تواند راه را برای حمایت بهتر و همدلانه تر از همه افراد دچار لکنت هموار کند.
افراد دچار لکنت، اضطرابی و کم هوش هستند!
یکی دیگر از باورهای نادرست و آسیب زا که متاسفانه هنوز در میان برخی افراد رواج دارد، این است که افراد دچار لکنت زبان را اضطرابی، کم هوش یا ناتوان در برقراری ارتباط موثر می دانند. این تصور نادرست است و باعث شکل گیری نگاه تبعیض آمیز و کاهش عزت نفس در افراد دچار لکنت می شود. واقعیت این است که لکنت زبان ارتباطی با بهره هوشی ندارد. بسیاری از افراد مبتلا به لکنت از هوش بالا، توانایی تحصیلی و مهارت های اجتماعی قوی برخوردارند.
همچنین اضطراب، علت اصلی لکنت نیست. چرا که در بسیاری از موارد، اضطراب نتیجه تجربه های منفی، تمسخر، فشارهای محیطی و ترس از صحبت در جمع است. به عبارتی، اضطراب می تواند لکنت را تشدید کند اما دلیل آن نیست. چنین برچسب هایی تنها به تداوم لکنت و انزوای فرد دامن می زنند.
آنچه افراد دچار لکنت نیاز دارند، نه ترحم است و نه قضاوت، بلکه پذیرش، حمایت اجتماعی و دسترسی به خدمات گفتاردرمانی موثر است. اصلاح این باورهای غلط، گامی اساسی برای ایجاد جامعه ای آگاه، همدل و عادلانه تر محسوب می شود.
گفتار درمانی همیشه سریع و قطعی نتیجه می دهد.
یکی از تصورات اشتباهی که درباره درمان لکنت زبان وجود دارد، این است که گفتاردرمانی همیشه به سرعت و به صورت قطعی نتیجه می دهد. این باور می تواند موجب ناامیدی و سردرگمی خانواده ها یا خود فرد دچار لکنت شود. مخصوصا زمانی که روند درمان طولانی تر از حد انتظار باشد. در حالی که واقعیت این است که روند بهبود لکنت بسیار فردی و وابسته به عوامل متعددی می باشد.
در بهترین مرکز گفتار درمانی در کرمان، تاکید می شود که لکنت زبان یک اختلال پیچیده است و برای درمان موثر آن، نیاز به برنامه ریزی دقیق، صبر، تمرین مستمر و همکاری کامل مراجع و خانواده وجود دارد. گفتاردرمانی می تواند تاثیرات بسیار مثبتی در بهبود روانی گفتار، کاهش دفعات لکنت و افزایش اعتماد به نفس داشته باشد.
اما تضمینی برای درمان سریع و کامل در همه افراد وجود ندارد. پذیرفتن این واقعیت، به خانواده ها و بیماران کمک می کند تا با دیدی واقع بینانه وارد فرآیند درمان شوند و برای رسیدن به نتایج مطلوب، صبور و پیوسته تلاش کنند.
سخن پایانی
درک درست از لکنت زبان و مقابله با باورهای نادرست درباره آن، نخستین گام در مسیر درمان و حمایت موثر از افراد مبتلاست. تصوراتی مانند اینکه لکنت فقط مشکل روانی است، به مرور خود به خود از بین می رود یا تنها در کودکان دیده می شود، پایه علمی ندارند. همچنین می توانند مانعی جدی در مسیر بهبود باشند. انتظار درمان قطعی و فوری از گفتاردرمانی، بدون در نظر گرفتن پیچیدگی های این اختلال، اغلب به ناامیدی و رها کردن درمان منجر می شود.
اگر شما یا فرزندتان با مشکل لکنت رو به رو هستید، مراجعه به بهترین مرکز گفتار درمانی در کرمان می تواند فرصتی ارزشمند برای ارزیابی دقیق، تدوین برنامه درمانی مناسب و آغاز روند موثر بهبودی باشد. گفتاردرمانی علمی، تخصصی و مستمر، در کنار حمایت عاطفی خانواده و جامعه، کلید موفقیت در مدیریت و کاهش لکنت است. بیایید با اصلاح باورهایمان، راه را برای زندگی بهتر و روان تر افراد دچار لکنت هموار کنیم.